Działalność nierejestrowana to model biznesowy, który stanowi idealne rozwiązanie dla osób rozpoczynających swoją przygodę z przedsiębiorczością. Z niniejszego artykułu dowiesz się m.in., ile wynosi limit przychodu, jakie korzyści wynikają z działalności nierejestrowanej oraz kto i kiedy może prowadzić ten typ działalności.
Spis treści
Definicja i zasady działalności nierejestrowanej
Działalność nierejestrowa, znana również jako nierejestrowana czy nieewidencjonowana, jest formą drobnej działalności zarobkowej, prowadzonej przez osoby fizyczne bez konieczności rejestracji firmy. Zgodnie z Ustawą Prawo przedsiębiorców, wprowadzoną przez Konstytucję biznesu od 30 kwietnia 2018 roku, działalność ta nie wymaga wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Korzyści z prowadzenia działalności nierejestrowanej
Głównym atutem działalności nieewidencjonowanej jest wyłączenie z większości formalności rejestracyjnych i mniejsze obciążenia podatkowe w porównaniu z tradycyjnymi formami prowadzenia biznesu.
Osoby na działalności nierejestrowej są zwolnione z płacenia składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Co więcej, dochody uzyskane z tego rodzaju działalności nie podlegają opodatkowaniu, co wynika zarówno z przepisów Prawa przedsiębiorców, jak i obowiązującej kwoty wolnej od podatku, ustalonej na poziomie 30 000 zł.
Główne korzyści, przez które warto rozważyć prowadzenie działalności nierejestrowanej:
- Nie musisz zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców, urzędzie skarbowym i GUS.
- Nie płacisz składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne.
- Nie musisz płacić comiesięcznych lub kwartalnych zaliczek na podatek.
- Jesteś zwolniony z obowiązku płacenia podatku VAT, ponieważ twoje przychody z niezarejestrowanej działalności gospodarczej nie przekroczą 200 000 złotych rocznie. Jednakże, zwolnienie to nie ma zastosowania, jeśli sprzedajesz towary lub świadczysz usługi, które wymagają zarejestrowania się jako płatnik VAT od samego początku działalności.
- Masz obowiązek prowadzić tylko uproszczoną ewidencję sprzedaży, zamiast skomplikowanej księgowości.
Obowiązki w działalności nierejestrowanej
Od momentu rozpoczęcia działalności nierejestrowanej, jesteś zobowiązany do:
- Utrzymania prostego rejestru sprzedaży.
- Rozliczania dochodów z tej działalności (po odjęciu kosztów) w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36, stosując skalę podatkową.
- Przestrzegania praw konsumentów.
- Wystawiania faktur lub rachunków na życzenie klienta.
- Respektowania praw konsumenta, włączając w to prawo do rezygnacji z umowy zawartej na odległość w ciągu 14 dni, oraz obowiązków związanych z reklamacjami, zwrotami lub naprawami.
Co istotne — prowadząc taką działalność, nie jesteś uznawany za przedsiębiorcę. Oznacza to, że umowy o świadczenie usług, które zawierasz, są traktowane jako umowy-zlecenia zgodnie z Kodeksem cywilnym. Od tych umów zleceniodawca odprowadza za Ciebie składki do ZUS.
Przeczytaj także: Jak zmienić formę opodatkowania w 2024 roku?
Kto i kiedy może prowadzić działalność nierejestrową?
Podstawowym warunkiem, umożliwiającym prowadzenie działalności nierejestrowanej, jest nieprzekraczanie określonego limitu przychodów. W 2024 roku limit ten zmienia się dwukrotnie – od stycznia do czerwca wynosi 3181,50 zł, natomiast od lipca wzrasta do 3225 zł. Oznacza to, że miesięczne przychody z takiej działalności nie mogą przewyższać 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Warunki i ograniczenia — działalność nierejestrowana limit przychodu
Działalność nierejestrowana, mimo iż posiada cechy działalności gospodarczej, nie jest uznawana za standardową działalność gospodarczą, pod warunkiem że miesięczne przychody z niej nie przewyższają ustalonego limitu.
Do limitu przychodu zalicza się wszystkie należne przychody, nawet jeśli jeszcze nie zostały otrzymane, czyli sytuacje, gdy klient nie zapłacił jeszcze za towar. Natomiast, wartość zwróconych towarów, udzielone rabaty czy zniżki za wcześniejszą płatność nie są wliczane do tego limitu.
Aby określić, czy nie przekroczyłeś ustalonego limitu, musisz brać pod uwagę przychody z danego miesiąca, zarówno te już otrzymane, jak i te, które dopiero otrzymasz za sprzedane towary czy wykonane usługi. Przychody te powinny być odnotowane w twojej ewidencji sprzedaży.
- Kwoty otrzymane – to pieniądze, które dostałeś od razu przy sprzedaży lub jako zaliczki przed sprzedażą.
- Kwoty należne – to pieniądze, które jeszcze nie wpłynęły na twoje konto, ale klient powinien ci je zapłacić, bo już dostał towar lub usługę.
Historia działalności gospodarczej – ważny czynnik
Osoby chcące prowadzić działalność nierejestrowaną nie mogą być aktywnymi przedsiębiorcami przez ostatnie 60 miesięcy (5 lat). Jednak istnieje wyjątek – jeśli działalność gospodarcza była w tym czasie zawieszona, traktuje się to jak brak prowadzenia działalności.
Dla kogo dedykowana jest działalność nierejestrowana?
Działalność nierejestrowana może być wykonywana przez osobę fizyczną, jednak pewne ograniczenia mogą wynikać z jej specyficznego statusu, jak w przypadku niepełnoletnich, bezrobotnych, urzędników, rolników czy cudzoziemców.
Cudzoziemcy i działalność nierejestrowana
Cudzoziemcy legalnie przebywający w Polsce mogą prowadzić działalność nierejestrowaną, pod warunkiem spełnienia tych samych warunków, co obywatele polscy. Muszą być świadomi konieczności rejestracji firmy, jeśli przekroczą miesięczny limit przychodów.
Niepełnoletni przedsiębiorcy
Osoby niepełnoletnie mogą angażować się w działalność nierejestrowaną, ale muszą uwzględnić ograniczenia związane z ich wiekiem i zdolnością do czynności prawnych.
Bezrobotni a działalność nierejestrowana
Osoby posiadające status bezrobotnego mogą prowadzić działalność nierejestrowaną, ale tylko w przypadku, gdy ich działalność opiera się wyłącznie na umowach sprzedaży. W przeciwnym razie, zawierając umowy cywilnoprawne, mogą stracić status bezrobotnego.
Urzędnicy a działalność nierejestrowana
Urzędnicy mają prawo zaangażować się w działalność nierejestrowaną, chociaż mogą na nich ciążyć dodatkowe ograniczenia wynikające z regulaminów wewnętrznych ich miejsca pracy.
Rolnicy
Rolnicy również mogą prowadzić działalność nierejestrowaną, lecz istnieją pewne ograniczenia dotyczące rodzaju działalności, jaką mogą prowadzić w ramach tej formy. Działalność rolnicza, tak jak określona w ustawie, nie kwalifikuje się do nierejestrowanej działalności gospodarczej.
Zmiana formy działalności przy przekroczeniu limitu
Warto zaznaczyć, że jeżeli w trakcie prowadzenia działalności nierejestrowanej przychód przekroczy ustalony limit, konieczna staje się rejestracja działalności gospodarczej. W takim przypadku należy złożyć wniosek CEIDG-1 w ciągu 7 dni od dnia przekroczenia limitu przychodów. Pamiętaj, że masz możliwość ubiegać się dotacje i dofinansowania, które pomogą Ci rozwinąć swój biznes. Przeczytaj nasz artykuł — Jak uzyskać dotacje na założenie firmy?
Kiedy jeszcze konieczna jest rejestracja działalności gospodarczej?
Wymóg rejestracji działalności gospodarczej nie zależy wyłącznie od wielkości przewidywanych przychodów. Istnieją określone rodzaje działalności, które wymagają formalnego zarejestrowania firmy, niezależnie od skali działania:
- Podlegają wymogowi uzyskania specjalnych zezwoleń, koncesji, lub muszą być wpisane do specjalnego rejestru regulowanych form działalności.
- Są uznane za działalność gospodarczą według definicji zawartej w ustawie Prawo przedsiębiorców.
W takich przypadkach działalność ta nie może być prowadzona bez formalnej rejestracji.
Przykłady działalności wymagających formalnej rejestracji
Niektóre rodzaje działalności ze względu na swoją specyfikę i wymagania prawne, wymagają zarejestrowania firmy. Należą do nich na przykład:
- Ochrona osób i mienia.
- Sprzedaż alkoholu.
- Organizowanie imprez turystycznych.
- Usługi detektywistyczne.
- Zbieranie i przetwarzanie odpadów.
Dodatkowo inne przykłady działalności, które według ustawy Prawo przedsiębiorców muszą być zarejestrowane, to na przykład:
- Pośrednictwo ubezpieczeniowe, w tym działania agencyjne, zgodnie z ustawą o dystrybucji ubezpieczeń.
- Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych, zgodnie z ustawą o rachunkowości.
Rejestracja działalności gospodarczej jest obowiązkowa w przypadkach, gdy planowana działalność wymaga uzyskania koncesji, zezwolenia, lub wpisu do rejestru działalności regulowanej, lub jest zdefiniowana jako działalność gospodarcza zgodnie z ustawą Prawo przedsiębiorców. To oznacza, że nawet przy niewielkich przychodach, niektóre rodzaje działalności wymagają formalnego zarejestrowania firmy, aby móc je legalnie prowadzić.
Planujesz założyć firmę? Specjaliści LinkTAX mogą pomóc Ci w tym procesie. Skontaktuj się z nami, aby otrzymać ofertę.
Jak rozliczyć działalność nierejestrowaną z urzędem skarbowym?
Gdy otrzymujesz dochody zarówno z działalności nierejestrowanej, jak i z innych umów, takich jak umowa o pracę, zlecenie czy umowa o dzieło, musisz uwzględnić przychody z działalności nierejestrowanej w rocznym zeznaniu podatkowym, czyli formularzu PIT-36. W tym formularzu znajdziesz specjalną część przeznaczoną dla działalności nierejestrowanej, gdzie należy podać informacje o przychodach, kosztach i dochodzie, a także obliczyć należny podatek.
Warto pamiętać, że sposób obliczania przychodów dla celów podatkowych różni się od metody ustalania, czy Twoje dochody mieszczą się w limicie dla działalności nierejestrowanej. Dla urzędu skarbowego Twoje przychody z działalności nierejestrowanej to nie tylko otrzymane pieniądze i wartości pieniężne, ale także wartość świadczeń otrzymanych. To oznacza, że do Twoich przychodów podatkowych zaliczają się wyłącznie kwoty, które otrzymałeś od klientów za sprzedane towary lub usługi.
Jeśli chodzi o płatności podatkowe, prowadząc działalność nierejestrowaną, nie jesteś zobowiązany do dokonywania miesięcznych zaliczek na podatek. Zamiast tego, podatek rozliczasz raz w roku, składając zeznanie roczne do 30 kwietnia za poprzedni rok podatkowy. Do tego samego terminu należy również zapłacić ewentualny podatek od dochodów uzyskanych z działalności nierejestrowanej.
Otrzymywanie dochodów z działalności nierejestrowanej nie wyklucza również możliwości wspólnego rozliczenia się z małżonkiem.
Jak rozliczyć koszty w działalności nierejestrowanej?
Podczas rozliczania się z urzędem skarbowym z działalności nierejestrowanej, za pomocą formularza PIT-36, masz możliwość odliczenia wydatków poniesionych w ramach tej działalności, co pozwala na zmniejszenie dochodu podlegającego opodatkowaniu.
Do tych kosztów zaliczają się między innymi zakup surowców używanych do produkcji towarów, zakup towarów handlowych, które następnie sprzedajesz, oraz koszty zużycia energii. Ważne jest, aby dokładnie udokumentować te wydatki, zachowując wszelkie dowody zakupu. Jest to korzystne, gdy na tych dokumentach widnieją Twoje dane osobowe, takie jak imię, nazwisko czy adres zamieszkania. Wydatki te są rozliczane kasowo, co oznacza, że są uznawane za koszty uzyskania przychodu w momencie faktycznego poniesienia ich, czyli wtedy, gdy dokonujesz płatności.
Działalność nierejestrowana w 2024 roku oferuje wygodną opcję dla początkujących przedsiębiorców, pozwalając na eksplorację rynku biznesowego z minimalnymi formalnościami i obciążeniami podatkowymi.
Jednakże wymaga ona świadomego monitorowania przychodów i przestrzegania przepisów prawnych, aby uniknąć konieczności rejestracji działalności gospodarczej. Ta forma działalności może stanowić doskonały punkt wyjścia dla tych, którzy chcą stopniowo wejść w świat biznesu, zachowując jednocześnie pełną kontrolę nad rozwojem swojej działalności.
